2. Mahmut Dönemi Hakkında Bilgi, Konu Özeti

2. Mahmut Dönemi Hakkında Bilgi, Konu Özeti , olayları, savaşları, yapılan anlaşmalar,

II. Mahmut (1807-1838)

a. Sened-i İttifak (1808):

* Alemdar Mustafa Paşa’nın önderliğinde II. Mah-mut ile ayanlar arasında yapılmıştır.

Ayanların varlığının tanınması buna karşılık ayanların devlete bağlılığı kabul edilmiştir. Böylece merkezi yönetim güçlendirilmeye çalışılmakla birlikte padişahın mutlak otoritesinden ilk kez taviz verilmiştir.

b. Bükreş Antlaşması (1812):
* 1806 – 1812 Osmanlı – Rus Savaşı döneminde Fransa Tilsit Antlaşması’yla Rusya’ya yanaşmış (1807), yalnız kalan Osmanlı devleti de Boğazlarda savaş halinde olduğu İngiltere ile Kale-i Sultaniye (Çanakkale) Antlaşmasını yaparak boğazlar konusunda İngiltere’ye taviz verip dostluk ve ittifak oluşturmuştur.
* Rusya ile yapılan savaşlarda başarısız olunmasıyia Bükreş Antlaşması imzalanmıştır. Boğazların Rusya’ya açılması ve Sırplara siyasi imtiyazlar verilmesi kabul edilmiştir.

c. Mora (Yunan) İsyanı (1821):

Nedenleri:

* Rusya ve Fransa’nın milliyetçilik propagandaları,
* Rusya’nın desteğiyle kurulan Etnik-i Eterya Cemiyeti’nin, İstanbul’da Bizans’ı kurma amacıyla Rumları kışkırtması,

Sonuçları:
* Mora’da çıkan Yunan İsyanının bastırılamaması üzerine Mora ve Girit valiliklerinin Mehmet Ali Paşa’ya bırakılması şartıyla, Mora isyanı Mısır kuvvetleri tarafından bastırılmıştır.
* Mora’nın Mehmet Ali Paşa’nın yönetimine geçecek olmasından, Doğu Akdeniz’deki çıkarları nedeniyle rahatsız olan İngiltere ve Rusya Osmanlı Devleti’nden Mora’da Yunanistan’a özerklik verilmesini ve Türklerin Mora’dan çekil-mesini istemişlerdir.
* İstekleri kabul edilmeyen İngiltere ve Rusya, Fransa’nın da yardımıyla Navarin’de Osmanlı donanmasını yakmışlardır (1827).
* Avusturya ve Prusya ise milliyetçi hareketlere karşı olduklarından Mora isyanını desteklememişlerdir.
* Rusya ile yapılan Edirne Antlaşması’yla Yunanistan’a bağımsızlık verilmesi kabul edilmiştir.

YORUM: Osmanlı Devleti’nden bağımsızlık kazanan ilk azınlık Yunanlılardır. Avrupa devletlerinin dini ve kültürel yönden Yunanlılara sempati duymaları Yunanistan’ın bağımsızlığını kolaylaştırmıştır.

YORUM: Mora isyanının desteklenmesi Avrupa’da bu dönemde yürüklükte olan Restorasyon politikasına aykırı olmuştur. Restorasyon politikası 1815 Viyana Kongresi’nde Fransız ihtilalinin etkilerinin silinmesi, dolayısıyla milliyetçilik faaliyetlerinin önüne geçilmesi gibi amaçlar gütmüştür.

d. 1827 – 1829 Osmanlı – Rus Savaşı -> Edirne Antlaşması (1829):
Nedenleri:
* Rusya’nın Yunan isyanını desteklemesi ve Balkanlardaki emelleri,
* Navarin’de donanması yakılan Osmanlı Devleti’nin Rusya’dan tazminat istemesine karşılık Rusya’nın Osmanlılara savaş iiân etmesi

Sonuçları:
* Savaşlarda Osmanlı Devleti yenilmiş, doğuda Kars ve Erzurum’u ele geçiren Ruslar, batıda Edirne’yi almışlardır.
* Yapılan Edirne Antlaşmasıyla; Boğazların yeniden Rusya’ya açılması ve iki ülke arasında Prut Nehri’nin sınır olması kabu! edilmiştir

e. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa Ayaklanması ve Mısır Sorunu:
* Yunan isyanını bastıran Mehmet Ali Paşa Mora’da Yunanistan’ın kurulması üzerine Mora yerine Osmanlı Devleti’nden Suriye’yi istemiş, fakat Mehmet Ali Paşa’nın güçlenmesinden çekinen Osmanlı Devleti bu isteği kabul etmemiştir.
* İsteklerini askeri yolla elde etmek isteyen Mehmet Ali Paşa, oğlu İbrahim Paşa komutasında Suriye’ye ordu göndermiştir. Suriye’yi ele geçiren Mısır kuvvetleri, Adana ve -Konya civarında Osmanlı ordusunu yenmiştir.

Kütahya Antlaşması (1833)
* Mehmet Ali Paşa’ya karşı İngiltere ve Fransa’nın desteğini sağlayamayan Osmanlı Devleti Rusya ile işbirliği yapmıştır.
* Rus donanmasının boğazlara inmesini kendi çıkarları açısından olumsuz gören İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti ile Mehmet Ali Paşa arasında Kütahya Antlaşması imzalatmışlardır. Buna göre;

– Mısır’ın Osmanlılara bağlılığının devam etmesi
– Mehmet Ali Paşa’ya Mısır’a ek olarak Girit ve Suriye valiliği, oğlu İbrahim Paşa’ya da Cidde valiliğinin yanında Adana mutahassımğinm verilmesi kabul edilmiştir

YORUM:
* Bir valisiyle başa çıkamayan Osmanlı Devleti valisinin isteklerini kabu! etmek zorunda kalmıştır.
* Bu anlaşmadan .hem II. Mahmut, hem dv Mehmet Ali Paşa memnun olmamışlardır.