Stoplazma ve Organeller Hakkında Bilgi, Görevleri Özellikleri Nedir ?
STOPLAZMA
- Plazma ile çekirdek arasını doldurur.
- Belli sıcaklıkta, hareketli ve akışkandır.
- Yapısında organik ve inorganikler bulunur.
1. Endoplazmik Retikulum:
- Hücre zarı ile çekirdek arasında uzanan kanalcıklar sistemidir.
- Taşıma işlemini ,gerçekleştirir.
- Alyuvarlar hariç tüm ökaryotfarda bulunur.
- Ribozomlar bulunanına granüllü ER denir.
- Protein ve enzim sentezine yardımcıdır.
2. Peroksizomlar:
- Hücrede zehir etkisi yapan H2O2 (hidrojen peroksit)’) su ve oksijene indirgeyen enzimleri taşır.
- Mayalarda, yüksek bitkilerde; karaciğer, böbrek ve kalp kasında bulunur.
3. Ribozom:
- Zarsız bir organeldir.
- Tüm canlılarda bulunur
- RNA ve proteinden meydana gelir.
- Hücrenin yapı ve faaliyetleri için gerekli proteinleri sentezler.
4. Mitokondri:
- Ökaryot hücrelerde bulunur.
- Çift katlı zarla çevrilmiştir.
- İç zar kapantılarına krlsta denir.
- Kristaların üzerinde solunum enzimleri bulunur.
- Ara maddesi matrika’dir.
- Oksijenin kullanıldığı CO2 ‘nin, HgO ‘un ve ısısının üretildiği ATPnin üretilip depolandığı yerdir.
- ONA’sı olduğundan çoğalabilir.
- En çok kas, karaciğer, böbrek ve beyinde bulunur.
5. Golgi
- Sperm ve kan hücreleri hariç tüm bitki ve hayvan hücrelerinde bulunur.
- Salgı ve paketleme merkezidir.
- ER kaynaklı zarlardan oluşan kesecikler halindedir.
- Hücreye özgü salgılar burada üretilir.
- Bitki hücrelerinde selüloz salgılanmasını sağlar
6. Lizozom:
- Hücre içi sindirim enzimlerini taşır..
- Tek katlı zartan vardır. Herhangi bir nedenle zar parçalanırsa, hücre kendi kendini sindirir. Buna otoliz denir.
- Ölüveya kanserli hücrelerin yok edilmesini sağlar.
7. Santrozom:
- Çekirdeğin ortasına yakın bir yerde bulunur
- Birbirine dik silindir şeklindeki iki sentrioUfen oluşur.
- Her bir sentriol 3’er mikro tüptü 9 iplikten meydana gelir.
- Bitkilerde bulunmaz.
- Bölünmede iğ iplikçiklerini meydana getirerek kromozomların kutuplara çekilmesini sağlar
- Kamçı ve sil oluşumunu sağlar
8. Koful:
- Hücre zarı kaynaklıdır.
- Daha çok bitki hücrelerinde bulunur.
- İçerisinde koful Özsuyu vardır.
- Hücrenin osmotik basıncını düzenler.
9. Plastitler:
- Sadece bitki, hücrelerinde bulunan renk maddeleridir,
- Besin sentezi ve depolanmasında etkilidirler.
a. Kloroplast:
- Yeşil renkli plastitlerdir.
- Bitkinin ışık gören genç kısımlarında ve yapraklarda çok bulunur.
- Çift birim zalıdır
- DNA’sı bulunduğundan gerektiğinde çoğalabilir.
- İç zar katlantıanna tilakoit denir.
- Lamellerin üzerinde para yığını gibi granumlar yer alır. Granumların içerisinde klorofil bulunur.
- Fotosentezin ışıklı evresi burada geçer.
- Işığın soğrulması, CO2 ‘nin indirgenmesi, suyun fotolızı, oksijenin oluşması, glikoz ve nişastanın sentezi burada gerçekleşir.
b. Kromoplast:
- Yeşilin dışındaki renk maddeleridir,
- Ksantofii; san rengi verir, ayçiçeğinde bulunur.
- Karaten; turuncu rengi verir, havuçta bulunur.
- Likopin; kırmızı rengi verir, domateste bulunur.
- Ortamdaki ışık dalga boyunun değişmesi ve klorofillerin bozulmasıyla ortaya çıkarlar.
- Fotosentez yapamazlar.
c. Lokoplast:
- Renksiz plastltlerdlr.
- Nişasta sentezi yapabilirler.
- Protein, yağ ve nişasta depolarlar.
- Genellikle köklerde bulunurlar.
- Isı, nem ve oksijen alırlarsa kloroplastlara dönüşürler.