Mondros Ateşkes Antlaşması Hakkında Bilgi, Konu Özeti, ödev araştırması, detaylı bilgi,
MONDROS ATEŞKES Antlaşması İMZALAŞMASI
(30 Ekim 1918)
• Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşı’nda İttifakları ile birlikte yenilmesi üzerine yönetimdeki İttihat ve Terakki Partisi’nin ileri gelenleri (Enver Paşa, Cemal Paşa, Talat Paşa) yurtdışına kaçmışlardır.
• 14 Ekim 1918’de Ahmet İzzet Paşa tarafından kurulan yeni hükümet anlaşma devletlerinden ateşkes isteğinde bulunmuştur.
• Osmanlı Devleti adına Rauf Orbay, İtilaf Devletleri adına ise İngiliz amiral Calthorpe (Kaltorp) tarafından imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşmasına göre;
a. Osmanlı Devleti’nin egemenlik haklarını
kısıtlayan hükümler;
• Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak ve bölgelerdeki istihkamlar, İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir.
• İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum ortaya çıkarsa istedikleri bölgeleri işgal edebileceklerdir (7. Madde).
• Ermeniler’e bırakılması düşünülen Doğu’daki altı ilde (Erzurum, Van, Bitlis, Diyorbakır, Elazığ ve Sivas) karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri tarafından denetim altına alınacaktır (24. madde).
b. Askeri hükümler;
• Sınırların denetlenmesi ve iç düzenin korunması için gerekli olan birlikler dışında, Osmanlı orduları terhis edilecek, bütün savaş gemilerine, ordunun taşıt, araç, gereç, silah ve cephanesine el konulacaktır.
• Osmanlı Devleti’nin elindeki bütün savaş esirleri (suçlu Ermeniler dahil) serbest bırakılacak, buna karşılık Türk esirler, İtilaf Devletleri’nin denetiminde kalacaklardır.
• Trablus ve Bingazi’deki bütün Türk subayları en yakın İtalyan garnizonuna; Hicaz, Yemen, Suriye ve Irak’ta bulunan askeri birlikler ise İtilaf Devletleri’ne teslim olacaklar; öte yandan İran ve Kafkasya’ya giren Osmanlı birlikleri işgal ettikleri yerlerden derhal geri çekilecektir.
c. Ekonomik hükümler;
• Bütün liman ve tersanelerden İtilaf Devletleri yararlanabilecekler.
• İtilaf Devletleri kömür, akaryakıt ve benzeri maddelerini Türkiye’den temin edeceklerdir. Bu maddelerden hiçbiri ihraç olunmayacaktır.
• Bütün demiryolları, İtilaf Devletleri tarafından denetim altına alınacaktır.
YORUM: Mondros mütarakesiyle;
– Osmanlı Devleti fiilen savaştan çekilmiş ve devlet olma özelliği fiilen sona ermiştir.
– 7. Madde ile Osmanlı toprakları işgale açık hale gelmiştir.
– 24. Madde ile Doğu’da Ermeni devleti kurulmasına zemin hazırlanmıştır.
– Askeri hükümler ile Osmanlı devleti savunmasız hale gelmiştir.
– Anadolu’nun işgaline dayanak oluşturmuştur.
