Mısır Abbasileri
1233 te Hülagû orduları Bağdat’a girdikleri sırada, halife Zahir’in oğlu Ahmet’le halife Müsterşid’in torunlarından Eb ül Abbas Ahmet kaçmışlardı. Bunlardan Ahmet. Irak kabilelerinden Benî Tay şeyhi İsa bin Mühenna’ya sığınmıştı.
Mühenna. bir yıl sonra Zahir’in oğlu Ahmet’i Mısır’a götürdü.
Memluk sultanı Baybars’a tanıttı. Baybars siyasi düşüncelerle Ahmet’i. El-Mustansır unvanıyle Kahire’de halife ilân etti (126J). Böylece Irak’ta yıkılan Abbasî hanedanı, birkaç yıl sonra Mısır’da yeniden kurulmuş oluyordu. Baybars. Mustansır’ın emrine bir miktar asker vererek Bağdat’ı geri almak üzere onu Irak’a gönderdi.
Mustansır ancak Hit’e kadar gidebildi. Orada ordusu Moğollar tarafından yok edildi. Kendisi de kayboldu. Mustansır’ın kaybolması üzerine Baybars Şam’da bulunan halife Müsteşrid’in torunu Eb ül Abbas Ahmet’i Mısır’a çağırdı. Onu, Mustansır’ın yerine hâkim unvanıyle halife tayin etti.
Sayıları 17’yi bulan Mısır Abbasîleri. Eb ül Abbas Ahmet’in soyundan gelmişlerdir. Bunlardan bazıları iki. bazıları üç defa halifelik yapmışlardır. Mısır Türk sultanları ve onlardan sonra gelen Kölemenler, halifelere aylık vermiş, dini saygı göstermiş, hatta onlardan menşur almış, bazılarının adlarını hutbelerde okutmuş, paralara koymuşlarsa da hiç birini hükümet işlerine karıştırmamışlar karıştırmamışlardır.
Yalnız Çerkez kölemenleri zamanında baş gösteren bir ayaklanma sonucunda halife Mustain bir ara Mısır sultanlığına getirilmiştir (1412).
Osmanlı padişahlarından Yavuz Sultan Selim (Selim I.) 1517de Mısır’ı alarak Kölemenler devletiyle birlikte Abbasi halifeliğine de son verdi. Yavuz Sultan Selim, son halife El-Mütevekkil III. ü İstanbul’a getirdi. Mütevekkil. Ayasofya camiinde yapılan bir törenle halifelik sıfatı ve yetkilerini Yavuz Sultan Selim’e devretti. Böylece 750 yıldan beri halifeliği ellerinde bulunduran Abbasiler, bu sıfatı 1517’de Osmanlılara devretmiş oldular.
Abbasiler dönemi özet
Abbasiler dönemi halifeleri listesi
