Barbaros Hayrettin Paşa Kimdir? Biyografisi Hayatı Hakkında Bilgi

BARBAROS  HAYRETTİN   PAŞA,

Osmanlı denizcisi (Midilli 1478-İstanbul 1546), Asıl adı: Hızır. Ağabeyi Oruç Reis’e Avrupalıların verdiği Bar­baros unvanıyla ün yaptı. Osmanlı hiz­metine girince de Yavuz Sultan Selim Hayrettin adını verdi. Genç yaşta 18 oturaklı bir gemiyle ticarete başladı. Oruç Reis, Rodos şövalyelerine tutsak düşünce Bodrum’a ağabeyi ile gitti. Bir­likte Kuzey Afrika kıyılarına uzandı. Kı­sa zamanda gemileri sekize çıktı. Daha sonra Cerbe Adası’nı üs edinen Oruç ve Hızır kardeşler italya kıyılarına akınlara başladılar. 1512’de Bicaye’yi İspanyol-1 ardan almak için harekete geçen Oruç Reis kolundan yaralanarak Halkulvad’a saldırısını püskürttükten sonra Andrea Doria kuvvetlerini de yenilgiye uğratıp 1513’te de Cicelli Limanı’nı ele geçirdi­ler. Ziyaret için Midilli’ye geldikleri za­man Kemal Reis’in yeğeni Muhyittin Reis ile Yavuz Sultan Selim’e değerli ar­mağanlar gönderip yardımını istediler; padişah kendilerini gemi bakımından da destekledi. Böylece gemileri 12’ye çıkan Barbaros kardeşler, 1516’da İspanyol iş­galinden kurtulmak isteyen Cezayir Kenti’ne yardım etmeye gittiler. Cezayir ve batısındaki Şerşel Limanı’nı ele ge­çirdiler; 1517’de Tenes ve Tlemsen de egemenlikleri altıa girdiyse de 1518’de yerli Araplarla anlaşan İspanyolların Tlemsen’i kuşatmaları sırasında Oruç Gazi şehit düştü. Bunun üzerine Hızır Reis, Osmanlı Devleti’nin hizmetine gi­rerek padişahtan yardım istedi. Yavuz Sultan Selim onun hizmetini kabul ede­rek 1519’da kendisini Cezayir Beyler-beyliği’ne atadı. Cezayir’in Osmanlı top­raklarına katılması üzerine Akdeniz’de kıyısı bulunan birçok ülke ortak bir do­nanma hazırlayarak Barbaros Hayret-tin’in üzerine saldırdılarsa da yenildiler. Barbaros sekiz dokuz yıl içerisinde Ce­zayir’in çeşitli kentlerinde garnizonları bulunan İspanyolları buradan çıkardı. 1528’de donanmasındaki gemi sayısını 35’e çıkararak İspanya’daki Müslüman­ların yardımına koşup kıyıdaki kentlere baskınlar yaptı ve Balear Adaları’nı da yıkıma uğrattı. Bu arada Hıristiyanların eline geçen Endülüs’ten 70.000 kadar Müslümanı Kuzey Afrika’ya götürdü. 1530’da da Cezayir’in karşısındaki Pe-non Adası’nı İspanyollardan aldı. 1531’de de Andrea Doria’nın Şerşel Adası’na yaptığı saldırıyı başarısızlığa uğrattı.

1532’de Andrea Doria’nın Osmanlı­lara ait Modon Adası ile Balya-Badre’yi ele geçirmesi üzerine Kanuni Sultan Sü­leyman onu kaptanıderyalığa getirdi. 1533’te İstanbul’a gelerek İstanbul Ter-sanesi’ni genişletti ve 80 gemilik bir do­nanmayla 1534 yazında Akdeniz’e açıl­dı. Güney İtalya kasabalarını vurduktan sonra Tunus’u da ele geçirdi. Ancak er­tesi yıl Şarlken, Papalık, Napoli ve Mal­ta donanmalarının da katılmasıyla Tu­nus seferine çıktı ve Halkulvad’ı ele geçirdi. Barbaros, 1538 baharında Vene­dik işgalindeki adaları ele geçirmek için Ege Denizi’ne açıldı. Skiathos Şira, Pa-roş, Antiparos, Egine, Nakşe, Mürted, Andros, Kerpe ve Kaşot adalarını aldık­tan sonra Yunan Denizi’ne geçti. İspan­ya, Papalık, Venedik, Portekiz ve birta­kım küçük devletlerin gemilerinden olu­şan Haçlı Donanması Korfu’da toplandı. 250’den fazla savaş gemisine sahip olan düşman donanmasına karşılık Osmanlı­ların 122 gemisi vardı. Preveze’de karşı karşıya gelen iki donanma, 28 Eylül 1538 günü büyük bir deniz savaşı yaptı­lar. Barbaros Hayrettin’in yönetimindeki Osmanlı Donanması’nın üstün başarı göstererek kazandığı bu zafer denizcilik tarihinin önemli olaylarından birisidir.

Savaştan sonra, yeniden Kanuni’ye ya­naşmaya çalışan Fransa kralı, Şarlken’e karşı Akdeniz’de ortak bir deniz harekâtı yapmayı önermişti. 1543’te yeniden Ak­deniz’e açılan Barbaros Hayrettin, Mar­silya’da Fransızlar tarafından törenle karşılandıysa da V. Karl’ın elinde bulu­nan Nice Kalesi’nin kuşatılmasında Fransızların gevşek davranması sonucu Osmanlı Donanması kışı geçirmek üzere Toulon’a çekildi. Altı ay kadar burada kaldı ve Fransa kralının Şarlken ile an­laşması sonucu İstanbul’a hareket etti; dönerken, Cenovâ’da tutsak bulunan Turgut Reis’i de kurtardı. Nice Kuşatma­sından sonra Fransa kralıyla banş yapan Şarlken’in Osmanlı padişahıyla anlaş­mak istemesi üzerine yeni bir deniz se­feri düzenlemedi. İstanbul’da bir süre tersane işleriyle ilgilendi. Mezarı Beşik­taş’ta sağlığında yaptırdığı türbesindedir. Barboros Hayrettin Paşa Türbesi, İstanbul’un Beşiktaş İlçesi’nde, aynı adla anılan parkın içinde yer alan, 1541’de Mimar Sinan’ın yaptırdığı aynı adı taşı­yan türbe. Sekizgen gövdeli, kubbeli, düzgün kesme taşla yapılmış yalın görü­nümlü bir yapıdır. Önünde, iki kolon üzerindeki kemerlere oturan aynalı to-nuzlu ve tek gözlü bir revak bölümü yer alır. Türbenin üstü 8.25 m çapında, ba­sık tanburlu, sivrice bir kubbeyle örtülü­dür. Silmelerle çerçevelenmiş iki sıra pencerelerle kurulan cepheleri, klasik Osmanlı dönemi mimarlığının oran ve özelliklerini yansıtır. Alçı tepe pencere­leri dairesel peteklidir. İçteki sandukala­rı kuşatan şebekeler ve pencere kanatla­rındaki özenli ahşap işçilik dikkat çe­kicidir. Kubbenin iç yüzeyi renkli kalem işleriyle bezelidir.