AKA GÜNDÜZ, yazar (Selanik 1886 -Ankara 1958). Doğum yerindeki ilköğre-niminden sonra Kuleli Askeri Lisesine geçti. Harp Okulundaki öğrenimini sağlık nedenleriyle yarım bırakarak Paris’e gitti. Oradaki Hukuk ve Güzel Sanatlar öğrenimini de yarım bırakarak İstanbul’a döndüyse de siyasal eylemlere karıştığı suçlamasıyla doğum yeri Selanik’e sürüldü. İlk yazılarını oradaki Çocuk Bahçesi (1905) dergisinde yayımladı. Hareket Ordusu ile gönüllü olarak İstanbul’a geldikten (1909) sonra bütün zamanını ve emeğini gazetecilikle yazarlığa bağladı. Selanik’teki Genç Kalemler (1911) dergisinde asıl adı olan Enis Avni yi bırakarak Aka Gündüz imzasıyla göründü ve bu adla ünlendi. İkinci Meşrutiyet döneminde miliyetçilik akımının inançlı bir kalemi olarak hem gazetecilik yaptı hem öyküler, romanlar yayımladı. Mütarekede Malta’ya sürülenler arasında yer aldı (1919). Dönüşünde Alay adlı bir mizah dergisi çıkardı (1920), Cumhuriyetten sonra uzun süre Ankara milletvekilliği yaptı (1932-1946), ömrünün sonuna kadar serbest gazeteciliğiyle yazarlığını sürdürdü. Yazarlığının ilk dönem ürünü olan şiirlerini Bozgun (1913) kitabında topladı, asıl ününü halk yaşamından derlediği konulan yarı romantik yarı realist bir tutumla işleyen dilce yalın teknikçe kolay öykü ve romanlarıyla sağladı. Öyküleri: Türk Kalbi (1913), Kurbağacık (1919). Bu Toprağın Kızları (1927). Hayattan Hikâyeler (1928), Sarı Ze\bek (1936).
Başlıca romanları: Dikmen Yıldızı (1927), Odun Kokusu (1928). Bir Şoförün Gizli Defteri (1928), İki Süngü Arasında (1929), Üvey Ana (1933), Zekeriva Sofrası (1938), Mezar Kazıcılar (1939). Yayla Kızı (1940), Bir Kızın Masalı (1954) vb. Uzun yıllar gazete fıkralarına, makale ve söyleşilere emek vermiş olan Aka Gündüz’ün güncel olayları ve siyasal tutumları konu edinen oyunları da Halkevi çalışmalarında sahnelendi. En tanınmışları: Muhterem Katil (1914), Yarım Türkler (1919), Köy Muallimi (1932), Yarim Osman (1933), Mavi Yıldırım (1933). Filme de alınan tanınmış kitaplarının yeni baskıları yapılrfııştır.
