Anne karnında bebeğin fetüs’ün aylık ve haftalık olarak gelişimini kısaca aşağıda yer alan fotoğraftan görebilirsiniz, insan embriyosu anne karnında ortalama 9 ay bir sürede gelişimini tamamlar ve ardından dünyaya merhaba der. Anne karnında gelişimini tamamladıktan sonra dünyaya gelen birey, artık doğal şartlara uyum sağlama ve büyüme, gelişme evrelerine ergenliği bitirene kadar uzun bir süre devam eder.
Şimdi anne karnındaki bebeğin haftalık ve aylık gelişimini kısaca bir göz atalım;
4 haftalık
Embriyonik gelişmede yapısal farklılaşmalar çok hızlı olur. Dört haftalık insan embriyosu 5 mm olmasına karşın omurgalı embriyosu olarak tanınabilir. Organ sistemleri de şekillenmeye başlar. Örneğin kalp atmaya, kollar ve bacaklar oluşmaya başlar.
Bakınız : Şekil 1
6 haftalık
Altıncı hafta sonunda 12 mm uzunluğuna ulaşan embriyoda baş iyice farklılaşır. Kol ve bacaklar dışa doğru büyür.
Bakınız : Şekil 2
8 haftalık
Sekizinci haftada embriyo 25 mm büyüklüğe ulaşır. Göz, kulak ve burun taslakları iyice tanınmaya başlar, yüz ana hatlarıyla belirginleşir. İlk olarak ayak, daha sonra el parmakları oluşur. İnsan embriyosu bu evrede tam olarak tanınabilir ve ayırt edilebilir. Sekizinci haftadan itibaren embriyoya fetüs (cenin) adı verilir.
Bakınız : Şekil 3
3. Aydan İtibaren
Üçüncü ayın içerisinde fetüsün saçları ve tırnakları çıkmaya başlar. Bu ayda fetüsün cinsiyeti belli olur ve 75 mm büyüklüğüne ulaşır (Resim 4). Dördüncü ayında insan fetüsü ergin bir insan yüzünün şekline sahip olur (Resim 5), altıncı ayda kaşlar ve kirpikler ortaya çıkar (Resim 6), yedinci ayda fetüs kırmızı ve buruşuk derilidir (Resim 7), sekizinci ayda deri altına yağ depolanmaya başlandığı için ergindeki görünümünü alır (Resim 8).
Gelişme, doğuma ve doğumdan sonra erginleşmeye kadar devam eder. Fetüsün döl yatağındaki gelişimi ortalama 280 günde tamamlanır. Bu süre sonunda fetüs, doğumla döl yatağından dışarı atılır. Doğumun gerçekleşmesinde yumurtalık, hipofiz bezi ve plasenta hormonlarının rolü vardır. Hipofizden salgılanan oksitosin hormonu döl yatağı kaslarının kasılmasını uyarır. Bu durumda hamileler doğum sancısı çekmeye başlar. Fetüs, kasılan rahim kasları sayesinde başı önde olacak şekilde vajinaya doğru itilir (Şekil 9). Bu sırada amniyon zarı parçalanır ve içindeki sıvı boşalarak doğum kanalını kayganlaştırır.
Gittikçe sıklaşan doğum sancıları sırasında fetüs vajinadan dışarı çıkar ve doğum gerçekleşir. Fetüse bağlı göbek kordonu kesilip bağlanır. Doğumdan sonra döl yatağındaki kas hareketleri bir süre daha devam eder ve eş denilen plasenta kalıntıları ve dış embriyonik zarlar dışarı atılır. Doğum sonrası döl yatağı küçülerek eski halini alır.
