19.YÜZYIL
19.yüzyılın sonuna doğru sanayi devriminin etkisiyle yeni Pazar arayışlarına girilmesi Avrupa’da Birlik fikrini pekiştirdi. 19.yy’da kurulan bazı işlevsel birliklerden söz etmek gerekir.Bunlardan bazıları; Ren Komisyonu (1814) , Tuna komisyonu (1856), Telgraf Birliği (1865), Postalar Birliği (1874) vs.
1834 yılında oluşturulan Alman gümrük birliği (Zoliverein) içinde 18 devlet yer almakta idi. Bu birlik siyasi temelleri ile birlikte daha sonra Federal Almanya’ya dönüşecektir.
1860’larda Fransa, Belçika, İsviçre, İtalya ve Yunanistan oluşturdukları sistemle Latin Para Birliğini kurdular.
1876’da Ortak Para birimi oluşturma denemeleri 1. Dünya Savaşına kadar devam etti. 1870’de İsveç, Danimarka ve Norveç arasında İskandinav Para birliği kurulsa da, bu girişim de 1. Dünya savaşı ile sonlandı.
1870-1914 Avrupa’da korumacılık fikri arttı. Sonrasında Fransa ve Almanya arasındaki rekabet Birlik düşüncesini engelledi.
1.Dünya Savaşı Sonrası
Bütünleşme girişimleri 1. Dünya Savaşı ile kesintiye uğramıştır. Ancak sonrasında Avusturalyalı Kont Richard Coudenhove-Kalergi, bütünleşmeyi yeniden gündeme getirdi.
Coudenhove-Kalergi; 1894-1972, 1. Dünya Savaşı sonrası Avrupa bütünleşmesi fikrinin öncüsü oldu. 1923 yılında Pan-Avrupa’yı yazdı ve günümüz AB’sine önemli bir yol gösterici oldu.
- Dünya Savaşı ve Sonrası
Bu dönemin bütünleşme girişimlerinden biri de İtalyan federalist Altiero Spinelli tarafından ortaya atılmıştır.
Spinelli, 1941’de yazdığı Vantotene Manifestosu’nda, birleşmiş bir Avrupa fikri üzerinde durmuş ve 1943’de Avrupa Federalist Hareketi’ni oluşturmuştur.
İkinci dünya savaşı Avrupa’da büyük yıkım yarattı. İngiliz devlet adamı Winston Churchill ikinci dünya savaşı sonrası Avrupa bütünleşmesine öncülük etti.
1946 yılında yaptığı Zürih konuşmasında “Avrupa Birleşik Devletleri” nin kurulması için çağrıda bulundu.
2.DÜNYA SAVAŞI VE SONRASI
Avrupa’da ilk somut ekonomik birleşme 1940’lı yılların başında tamamlanan Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında (Benelüks) gümrük birliğidir.
1946 yılının sonlarında “Avrupa federalistleri birliği” Paris’te kuruldu.
1948 yılı Mayıs ayında Lahey’de “Avrupa Kongresi” toplandı. Churchill’in başkanlık ettiği ve 750 delegenin katıldığı Kongrede, Avrupa ülkelerinin siyasi ve ekonomik bütünleşmesini sağlamak için gerekli kurumsal yapının oluşturulması kararı alındı. Bu oluşum Avrupa konseyinin kurulmasına giden yolu açmıştır.
