Çanakkale bölgesi Truva şehri ile ilkçağ tarihinin karanlıklarından çıkar; bu devir, efsane ile tarihin kesin olarak ayrılmadığı devirdir. M.Ö. VI. yüzlar içinde bulunan Çanakkale bölgesi, bu tarihte İranlılarda geçti.
M. Ö. IV. yüzyılda Büyük İskender, bütün Anadolu ile beraber Çanakkale çevresini de İranlılar’dan aldı. İskender, M. Ö. 334 baharında bizzat Çanakkale Boğazı’ndan geçmiştir. İskender’in mirasına konan Makedonyalılar, Bergama ve Pontus kıralları, bu bölgeyi aralarında çekiştiler. Daha sonra Roma, buraya da hakim oldu.
M. S. 395 te Roma ikiye bölününce, bu bölge de, bütün Anadolu gibi, Doğu, yani Bizans İmparatorluğunun payına düştü.
İslam Araplar, 668, 672 ve 717 yıllarında kudretli donanmaları ile Çanakkale Boğazından geçtiler, Bizansı kuşattılar. Haçlı Seferleri sırasında Lâtin İtalyan cumhuriyetleri, Karadenize çıkış yolu olan Çanakkale Boğazı üzerinde Bizans ile ortaklaşa bir hâkimiyet kurdular.
1071 Malazgirt zaferinden sonra Türkler, Anadolu’yu fethederken Çanakkale bölgesine de akınlar yaptılar, fakat bölgeyi elde edemediler. Ancak XIV. yüzyılın ilk yıllarında Balıkesir bölgesinde kurulan Türk Ka-rasi Beyliği, Çanakkale’yi kesin şekilde aldı ve Türkleştirdi. Gene bu yüzyılın ilk yarısında Türkler, birçok kereler Çanakkale Boğazı’nı geçip Gelibolu Yarımadasına ve Rumeli’ne çıktılar.
Karası beylerinin daha sonra Osmanlı hizmetine geçen komutanları Gelibolu akınlarını idare ettikleri gibi bil hassa büyük Türk komutanı Aydınoğlu Umur Bey, 1332 de yanında Saruhan Beyi I olduğu halde Gelibolu’yu kuşattı; 1341 de m 250 parçalık donanması ile gene Gelibolu-yu kuşattı ise de d üşütemedi; fakat Rumeli’nin çok içerilerine kadar akınlar yaptı. V 1342 de Karası Beyi de Gelibolu’ya geldi.
Osmanlılar, bu Türk seferlerini gerçek bir fetih gayesi yaptılar. Veliaht Şehıada Süleyman Paşa. 1349 dan beri Gelibohıya ayak basmıştı; 1354 te yurt kurmak gayesiyle yarımadaya çıktı ve bu havaliyi fethederek Osmanlı Devletine kattı. Bu olay, Avrupa tarihinin de en Önemli hadiselerinden biridir.
Türkler, böylece Anadolu’da üç yüsyü kadar sonra Kümelinde de yurt kurmuş oldular.
Bundan sonra Osmanlı Türkleri, Çanakkale Boğasına hâkim oldular.? tstanbulun Fethinden sonra Boğazlar üzerindeki Türk hakimiyeti su götürmez şekilde kesinleşti Ege ve Karadeniz Türk içdenizleri haline geldi. Bununla beraber, Çanakkale Boğazı cmsalsis stratejik mevkiini kaybetmedi.
Son samanlara kadar çevrenin önemli şebri Gelibolu idi. Gelibolu* tstanbulun fethine kadar, Osmanlı büyük amiralliğinin de marketi idi; Tansimata kadar da Kaptan Paşaların idaresindeki Cesair4 Bahr4 Sefîd (Ak* deniş Adaları) eyaletinin merkesi kaldı. TatudmatHan sonra Biga bağımsı* sancağı (vilâyeti) kuruldu» Sancağın merkeai. Çanakkale şehrine getirildi»
