Basıncı Etkileyen Faktörler Nelerdir , kısaca bilgi, konu özeti, ödev araştırması, ansiklopedik bilgi,
BASINCI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
1. Termik Nedenler (Sıcaklık – Soğuma):
Termik kökenli sıcaklık ve soğumaya bağlı olarak ekvatoral ve kutup bölgelerinde oluşan basınç kuşaklarıdır. Ekvatoral bölgede fazla ısınmaya bağlı olarak yükselicı hava hareketleri görülür. Buralarda alçak basınç hareketlen görülür. Kutup bölgelerinde sıcaklık değeri düşük olduğundan soğuyan hava sıkışır. Ağırlık kazanarak alçak hava hareketi yapar. YB kuşaklar oluşur. Sıcaklığa bağlı olarak oluşan basınçlara termik kökenli basınç denir. Ekvatorda TAB, kutuplarda TYB görülür.
2. Dinamik etkenler:
Dünyanın kendi ekseni etrafındaki hareketinden dolayı oluşan basınç merkezleridir. Ekvatorda ısınıp yükselen hava kutuplara doğru giderken sapma sonucu dönencelerle 30° enlemleri arasına yığılır. 30° en-lemlerinde alçalıcı hava hareketleri basıncın sıkışmasına ve basıncın yükselmesine yol açar. Buralara di-namik yüksek basınç alanı (DYBA) denir. 60° enlemlerinde ise 30° enlemlerinden gelen sıcak hava ile kutuplardan gelen soğuk hava ile karşılaşır. Cephe yağışları oluşur. Batı rüzgarları ile kutup rüzgarlarının karşılaştıkları 60° enlemleri çevresinde yükselen hava dinamik alçak basınç alanını (DABA) oluşturur.
3. Atmosfer Yoğunluğu:
Atmosferi oluşturan gazların yoğunluğunun artması havanın ağırlığının artmasına yani basıncın yük-selmesine yol açar. (Doğru orantı)
4. Yükselti:
Yerden yükseldikçe atmosferin kalınlığı ve yoğunluğu azaldığı için (havanın ağırlığı) basınç azalır. Bu da her 100 m de basıncın 10,5 mb azalmasına yol açar. (Ters orantı)
5. Dünyanın Şekli (Yerçekimi):
Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe yerçekimi artar. Bu da atmosfer basıncının kutuplarda fazla ol-masına yol açar.
6. Kara ve Denizlerin Dağılışı:
Günlük ve yıllık sıcaklık farklarına bağlı olarak karalar ve denizler farklı şekilde ısınır ve soğurlar. Bu da basınç farklılıklarına yol açar.
Mevsimlik Değişme (Yıllık Hareket):
Yazın karalar daha çabuk ve çok ısınır. Buralarda ısınan havanın yükselmesi sonucu AB alanları oluşur. Denizlerde ise YB alanı olduğundan denizden karaya doğru bol yağışlara sebep olan hava akımı oluşur. Kışın tam tersidir. Bu rüzgarlara en güzel örnek muson rüzgarlarıdır.
Günlük Değişme:
Özellikle sıcakta kuşakta ve yaz mevsiminde karalar siklon (AB), denizler antisiklon (YB) durumundadır. Gündüz denizden karaya doğru kısa mesafeli küçük yerel rüzgarlar oluşur. Örneğin; meltem rüzgarları.
