Dünya mineralleri konusundaki anlayışımıza göre deniz mineralleri konusundaki vizyonumuz hızla genişlemektedir. Plaka tektoniği teorisi, vizyonumuzu genişletmede en büyük etki olarak kabul edilmektedir. Brian Skipper’ın da dediği gibi “Plaka tektoniği, ekonomik jeolojiyi henüz jeolojinin diğer alanlarını etkilemiş, hatta jeolojinin diğer alanlarını dönüştürmüştür.” (2004). Deniz tabanında ve altındaki levhalar arası-içi ve plakalar yoluyla oluşan ve karada korunan Çeşitli eski yatakların aktif analogları olarak deniz minerallerinin belki de plaka tektoniği kadar ekonomik jeolojiyi daha potansiyel dönüştürecek başka bir yer yoktur. (Şekil 1; Tablo 1) .Plaka sınırlarındaki süreçler, günümüzde karadaki mevcudiyetlerinde bilinen bazı eski maden yatakları türlerini geniş ölçüde sınıflandırmak ve zamanla metalojenik provenslerin evrimini göstermek için etkili bir şekilde uygulanmıştır(Tablo 2, Mitchell ve Garson, 1981; Sawkins, 1984, 1990), (Kerrich, 1992; Kerrich ve diğerleri, 2005). Kaynak potansiyeli açısından ne olursa olsun, deniz mineralinin incelenmesi. Levha sınırlarıyla ilgili deniz seviyesinde oluşmuş eski yataklardaki bu türlerin oluşumunu aydınlatan aktif cevher oluşum süreçlerini doğrudan araştırmak için eşi görülmemiş bir fırsat sunmaktadır. Bu yazıda, yakıt olmayan deniz minerallerinin spektrumunu, levha etkileşimleri, kaynakları olarak rolleri ve deniz yerleşimlerinde oluşan eski cevher yataklarındaki aktif analogların ürünü olarak perspektiften gözden geçiriyoruz. Plaka tektoniğinden mineralizasyona küresel bir bölgesel ölçekte global plaka tektoniğinin mineralizasyonunu ve yeniden organizasyonunu eosen devri ile sınırlandırıyoruz.
- Marine minerals and plate tectonics/Deniz Mineralleri ve Levha Tektoniği
1960’lı yıllarda plaka tektoniği ortaya çıkmadan önce yaygın olan yeryüzü modelleri yatay kabuk hareketlerini en aza indirdi ve dikey hareketleri vurguladı. Kıta durumuna sabitlenmiş olarak kabul edildi ve okyanus havzaları kalıcı özelliklerdi. Dağ yapımının jeotektonik döngüleri, tortu konusundaki sonsuz sayıda değişikliği içeren olayların önceden belirlenmiş bir sırasını izlediği kabul edildi(Jeosenklinaller) çökelme ve daha sonra, göreceli olarak küçük yatay hareket bileşenleri ile düşey yükselmenin yer aldığı kabuksal yükselme düşünüldü(Oreskes and Le Grande, 2001). Okyanus havzaları, okyanusları pasif olarak içeren ve nispeten statik ve deterministik Dünya modeli altında geniş bir tortu birikimi oluşturan büyük küvet olarak kabul edildi. Ön plaka tektoniği, o zaman bilinen deniz minerallerinin tiplerini yeterince açıkladı. Bunlar, yoğun metalik mineraller ve değerli taşlar ve karasal kayaların mekanik erozyonuyla türetilen su ile taşınan, boylanan ve konsantre olan agregalar (kum ve çakıl), plaj ve akarsu, ve açık deniz sedimanlarını içeri(Şekil 1; Tablo 1). Denizel mineraller ayrıca, hidrojenetik (authigenetik) fosforit birikimleri ve abisal düzlüklerde manganez nodülleri (Cronan, 1980) ve ayrıca öncelikle karasal kayaların kimyasal erozyonundan kaynaklanan deniz suyundaki tuzları içerir. Plaka tektoniği teorisi, karadan aktif mineralizasyon kaynakları karasal aktif mineral kaynaklarından erozyona uğrayan ve çöken aktif mineralizasyon kaynakları olan okyanus havzaları hakkındaki görüşümüzü değiştirdi. Odak noktası karasal erozyonal süreçlerinden, okyanusların altına dalan levha sınırlarında (yakınsayan ve uzaklaşan) tektonik ve magmatik süreçlere geçiş süreçlerini değiştirdi. Deniz tabanı mineralizasyonu, bu plaka sınırlarında manto, kabuk ve okyanuslar arasında küresel bir ısı ve kimyasal alışverişi sisteminin bir yan ürünüdür. Okyanus havzaları konteynerler gibi sızıntılıdır, çünkü okyanus kabuğunun volkanik kayaları gözenekli ve geçirgendir (geçirgenlik 10-9 ila 10– 10 m2; Fisher, 2003; Becker Ve Davis, 2004; Becker ve diğerleri, 2004) ve dalma batma zonları suyu mantoya taşır.(Meade ve Jeanloz, 1991). Thermoviscoelastic modeller termal stresin, 100 milyon yıllık okyanus litosferini, deniz tabanının altında, en az 30 km’lik derinliğe kadar kırmak için mantonun hidrasyon ve serpantinleşmesi için yollar sağlayacak kadar yüksek olduğunu önermektedir (Korenaga, 2007). Tahmini ~1012 kg gözenek suyu ve ~1012 kg kimyasal bağ suyu (değiştirilmiş bazalt, gabro ve serpantinleşmiş üst manto) her yıl küresel olarak kabule göre daldığı kabul edilir; Bu suyun yaklaşık% 5-20’si (0.1 ila 0.4 x 1012 kg su / yıl) daha sonra yay magmalarına dahil olmuştur. (Peacock, 2004). Okyanus kabuğunun gözenekliliği, okyanusların toplam hacminin yaklaşık% 2’sini içerdiği (yaklaşık 1.3 × 109 km3’lük 2 × 107 km3, Johnson ve Pruis, 2003) tahmin etmektedir. Burada yoğun soğuk su magma yakınlarına doğru akar ve plaka sınırlarından yükselir, deniz suyu ısındığında genişler ve yüzerek deniz tabanına ulaşan hidrotermal konveksiyon sistemleri ile sıcaklık 400° ye ulaşır, metalleri kabuktan çözer ve taşır metal açısından zengin magmatik sıvıları tutabilir. (Urabe, 1987, Hedenquist ve Lowenstein, 1994; Yang ve Scott, 1996; Williams-Jones ve Heinrich, 2005). Serpantinizasyon reaksiyonları deniz suyunun peridoditleri üst mantodan ikincil bir 100+ dereceye erişen bir ısı kaynağının ısı üretimi ve çıkışına bağlı olarak oluşur. (Fyfe and Lonsdale, 1981; Francis, 1981; Macdonald and Fyfe, 1985; Lowell and Rona, 2002; Schroeder et al., 2002; Blackman et al., 2006)
