FOTOSENTEZ HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
A. ÇEVRESEL FAKTÖRLER
1. Işık Şiddeti:
Şiddetli Işık Ort. Şid. Işık Zayıf Işık Işık şiddeti arttıkça foto-sentez hızı da artar. Ancak belli bir ışık şiddetinden sonra hız sabit kalır. Çünkü fotosentezde en-zimlerle gerçekleşen tepkimeler vardır. Bu nedenle enzim tepki-melerinin hızına bağlı olarak fotosentez hızı sabit kalır.
2. Işık Dalga Boyu:
Normal şartlarda bitkiler gün ışığının her sayısal değe- -rinde fotosentez yapabilirler. Işık spektrumundan geçirilen dalga boylarında fotosentez hızının en çok kırmızı ve mor ışınlarda olduğu gözlenmiştir. En az ise yeşil dalga boylu ışıkta olur. Çünkü yeşil renk yapraklar tarafından yansıtılır.
3. Sıcaklık:
Fotosentezde ısı ışıksız evrede görev yapan enzimleri etkilendiğinden önemlidir. Belli değerdeki sıcaklık enzim ak-tivitesini artırırsa da maksimum seviyeden sonra enzim yapısı bozulacağından zararlıdır. Fotosentezde en iyi ısı derecesi 35 – 40 °C’ler arasıdır. Düşük sıcaklıklar enzimleri inaktif hale getirir.
4. Karbondioksit Miktarı:
Normal olarak atmosferde bulunan karbondioksit miktarı fotosentez için yeterlidir. Bu oran bir miktar artırılırsa fotosentez hı¬zı artar. Fakat hız sınırlayıcı bir faktör olan ışık şiddetine bağlıdır.
Işık şiddeti düşük ise C02 mikta¬rı fazla olsa da hız düşer.
Işık şiddeti, sıcaklık ve karbondioksit ayrı ayrı ele alındığı zaman fotosentezde her biri kendi başına sınırlayıcı bir faktördür. Ancak üçü aynı anda etkili olduğu zaman fotosentez hızı en az olan faktör tara-fından sınırlandırılır. Hangisi en az ise fotosentezin hızını o tayin eder. Buna minumum kuralı denir.
5. Su Konsantrasyonu:
Kara bitkileri topraktan kökleriyle, su bitkileri ise ortam-dan fotosentez için gerekli suyu alırlar. Işık enerjisiyle su parçala-nır. Su miktarı belirli bir sınıra kadar fotosentez hızını artırır.
6. Mineral Madde Miktarı:
Mg: Klorofilin yapısında bulunur. Eksikliğinde bitkide sararma meydana gelir ve kısa ömürlü olur.
Fe: Kloroplastın yapısındaki ETS enzimlerinin ya-pısına katılır (koenzim). Klorofil sentezinde katalizördür.
Mn: Bitkide fotosentez yapan yeşil renkli kısımlar Mn eksikliğinde sararır. Mn, çeşitli enzimlerin yapısına katılır.
CA: Hücre zarının yapısına katılır.
K: Büyüme olaylarında rol oynar.
B. GENETİK FAKTÖRLER
1. Klorofil ve kloroplast miktarı.
2. Stomaların yapısı ve büyüklüğü.
3. Kütikula tabakasının kalınlığı.
4. Stoplazmanın su miktarı.
5. Yaprağın büyüklüğü.
