İnsanda erkek üreme sistemindeki bezleri ve bu bezlerin görevlerini yazınız.
Erkek ve kadın üreme sistemlerini incelediğimizde aralarında belli başlı farklılıkların olduğunu, ancak her ikisinin de yeni bir canlı meydana getirmek için farklı görevleri üstlendiklerini görmekteyiz. Bu yazıda erkek üreme sisteminde bulunan bezleri ve bu bezlerin görevlerini kısaca yazacağız.
a-) Testisler
Testislerin temel görevleri hormon salgılamak ve erkek üreme hücreleri olan spermlerin üretilmesini sağlamaktır, Embriyonun gelişimi sırasında karın boşluğunda bulunan testisler, doğumdan önce veya doğumdan hemen sonra testis torbasına iner. Testislerin skrotuma inmesi sperm yapımı için gereklidir. Çünkü spermler vücut sıcaklığında üretilemez.
Spermatogenez: Seminifer tüpçüklerindeki sperm ana hücreleri 2n kromozomludur. Bu hücrelere spermatogonyum denir. Erginliğe erişmemiş erkek bireylerde spermatogonyumlar mitozla çoğalır. Ergenliğe ulaşan erkeklerde mitozla spermatogonyumların oluşumu devam eder. Spermatogonyumlar belli bir büyüklüğe erişip geliştiklerinde mayoza hazır hâle gelir. Bu hücrelere birincil spermatosit denir. 2n kromozomlu spermatositlerden Mayoz I’in sonunda n kromozomlu iki hücre oluşur. Bu hücrelere ikincil spermatosit adı verilir.
İkincil spermatositlerden Mayoz II’in sonunda n kromozomlu dört tane spermatit oluşur. Spermatogenez sırasında oluşan eşit büyüklükteki sağlıklı spermatit hücreleri eşit miktarda sitoplazma ve genetik materyal içerir. Gelişmekte olan spermatitler seminifer tüpçüklerini terk ederek depo edilmek üzere epididimis kanallarına geçer. Spermatitler epididimis kanallarında yaklaşık 20 gün bekledikten sonra farklılaşarak hareket ve döllenme yeteneği kazanıp sperm adını alır. Seminifer tüpçüklerindeki sertoli hücreleri spermlerin beslenmesini ve korunmasını sağlar. Tüpçüklerin arasında, testosteron hormonu salgılayan leyding hücreleri bulunur. Bu tüpçüklerde ayrıca spermatogenezin farklı aşamalarındaki spermatogonik hücreler yer alır. Olgunlaşan spermler epididimisten vas deferense geçer. Vas deferens kanalı idrar kesesi üzerinden
dolanarak spermlerin üretraya taşınmasını sağlar. Spermler üretradan dışarı atılabilir.
b. Yardımcı bezler
Spermlerin hareket etmelerini ve beslenmelerini sağlayan seminal sıvıları üreten bezlerdir. Bunlar prostat bezi, seminal kesecik ve Cowper bezidir. Erkek üreme sistemindeki yardımcı bezler spermlerin hareketini kolaylaştıran ve beslenmesini sağlayan seminal sıvıyı oluşturur. Prostat bezinin hafif bazik olan sıvısı, spermlerin bulunduğu ortamın nötrleşmesini sağlar. Böylece prostat, spermin yumurtayı döllemesi için uygun bir ortam hazırlar. Prostat bezi idrar kesesinin altında üretrayı saracak şekilde yerleşmiştir. Spermin atılması sırasında prostatın etrafındaki kaslar istemsiz olarak kasılır ve spermi üretraya boşaltırken idrarın da üretraya geçişine engel olur. Böylece prostat bezi sperm ile idrarın aynı anda çıkmasını önlemiş olur.
c. Penis
Çiftleşme organıdır. Sperm, yardımcı bezlerin salgıladığı seminal sıvılar ve idrar penis yardımıyla dışarı atılır.
