İnsanlarda Salgı Bezleri Hakkında Kısaca Bilgi, Konu Özeti

İnsanlarda Salgı Bezleri Hakkında Kısaca Bilgi, Konu Özeti

İnsanlarda Salgı Bezleri

• Kanallı ve kanalsız oluşlarına göre gruplandırılır.
• İç salgı bezleridir.
• Kanalları bulunmaz, bu yüzden salgısı olan hormonları vücut sıvısı ile hedef organa iletirler.
• Bu salgılar su ve yağda eriyebilir.
• Hipofiz, tiroid, paratiroid, timüs ve eşeysel bez¬ler örnek olarak verilebilir.

İnsanlarda Salgı Bezleri

1. Hipofiz Bezi:

Tüm endokrin bezlerin görevlerini düzenler

Hipofizden Salgılanan Hormonlar:

a. Büyüme Hormonu (STH):
• Büyüme ve gelişmeyi sağlar.
• Kemik ve kasların gelişimini kontrol eder.
• Büyüme döneminde az salgılanırsa cücelik, fazla salgılanırsa devliğe sebep olur.
b. Triotropin (TSH):

• Tiroit bezini etkiler.

c. Eşey Hormonları:

I. Folikül Uyarıcı Hormon (FUH)

• Dişide yumurtanın olgunlaşmasını, erkekte sperm yapımın sağlar.

II. Luteinleştirici Hormon (LH)
• Yumurtalığın, yumurta bırakarak arı cisim haline gelmesini sağlar.
• Folikülün; kadınlık hormonu ötrojen, arı cismin de progesteron salgılamasını sağlar.
III. Prolaktin
• Süt salgılanmasını sağlar.
IV. Oksitosin
• Doğum sırasında düz kasların kasılmasını sağlayarak doğumu kolaylaştırır.

•Sütün dışarı verilmesini sağlar.

d. Adrenokortikotropik Hormon (ACTH):

• Böbreküstü bezinin kabuk bölgesini etkileyerek steroid hormonlarının salgılanmasını uyarır.

e. Melanosit Uyarıcı Hormon:

• Fazla güneş ışığında deri hücrelerindeki mela¬nosit denilen renk maddelerini uyarır.

f. Antidiüretik Hormon (ADH):
• Atardamarlardaki düz kasları etkileyerek tansiyonu düzenler.
• Böbrekteki su emilimini kontrol ederek kandaki su miktarını ve idrardaki su yoğunluğunu düzenler.
• Yetersiz salgılandığında böbrekten su geri emi limi aksar, idrarın yoğunluğu artar. Buna şeker¬siz şeker hastalığı denir.

2. Tiroid Bezi:

• Tüm omurgalılarda bulunur.
• Kan damarları bakımından zengindir.
• İki çeşit hormon salgılar; a. Tiroksin:
• Vücudun genel metabolizmasını kontrol eder.
• Oksijen kullanımını artırır.

• Gelişme evresinde troid bezi az çalışırsa; ahmaklık hastalığı görülür.
• Ortamdaki iyot yetersizliğinde bezler şişer ve guatr hastalığı meydana gelir.

b. Kaisitonin:
• Kemik gelişiminde etkilidir.
• Kandaki Ca tuzlarının kemiklere geçmesini sağlar.

3. Paratiroid Bezi:
• Parat hormon salgılar.
• Ca ve P metabolizmasını düzenler.
• Az salgılanırsa; Ca kemiklerde birikir, kanda azalır.
• Fazla salgılanırsa; kanda Ca artar.
• Kaslar uyartıya geç cevap verir. Buna tetani hastalığı denir.
4. Böbreküstü Bezleri:

a. Aldosteron:

• Böbreklerde Na ve Cl iyonlarının emilimini sağlar.

b. Kortizol:
• Protein ve yağ metabolizmasını düzenler.
• Yetersiz salgılanırsa; deri tunç rengini alır. Kan basıncı düşer. Buna addison hastalığı denir.

c. Adrenalin:
• Korku, heyecan ve öfke anında salgılanır.
• Karaciğer ve kaslardaki glikojen miktarını yükseltir.
• Kalp atışlarını hızlandırır.

5. Pankreas:
• Karma bir bezdir.
• Hormonlar, langerhans adacıklarından salgılanır.
• İki çeşit hormon salgılar.
a. İnsülin:
• Langertiansın p hücrelerinden salgılanır.
• Kan şekerinin doku hücrelerine geçişini sağlar.
• Kas ve karaciğerde glikojen sentezini artırır.
• Az saJgılanırsa kan şekeri yükselir. Buna şeker hastalığı denir.

b. Glukagon:
• Depo glikojeninin glikozlara parçalanmasını sağlar.
• Kan şekerini yükseltir.

6. Eşeysel Bezler:
a. Testosteron:
• Erkek bireylerden salgılanır.
• Mayoz ile spermlerin olgunlaşmasını sağlar.
• İkincil eşeysel karakterlerin gelişmesini sağlar.
b. Progesteron:
• Dişi bireylerde yumurtalıktan salgılanır.
• Döl yatağının gelişimini sağlar.

c. Östrojen:
• Ovogenez ile yumurta oluşumunu sağlar.
• Dişide ikincil eşeysel karakterlerin gelişimini sağlar.