Islahat fermanı Osmanlı’nın gerileme döneminde halkın birbiriyle kaynaşmas için özellikle gayrimüslimlere yönelik yapılmış olan bir ferman olarak bilinmektedir.
Bu fermanın maddelerine kısaca bir göz gezdirelim ve önemli maddelerini not alalım..
ISLAHAT FERMANI
- Osmanlı’nın parçalanmasını önlemek,
- Avrupalı devletlerin Osmanlı iç işlerine karışmalarını önlemek,
- Gayrimüslimlere küçük düşürücü sözler söylemek yasaklandı,
- Gayrimüslimlere din ve mezhep özgürlüğü tanındı,
- Gayrimüslimler devlet memuru olabilecek, askeri hizmetlere ve okullara girebilecek,
- Azınlıklar il genel meclisine üye olabilecek,
- Bedelli askerlik getirildi,
- Cizye vergisi kaldırıldı,
- Vergi sistemi düzenlenecek herkesin gelirine göre vergi alınacak,
- Azınlıklar kendi dillerine eğitim yapan okullar açabilecek.
- Islahat fermanı anayasal belge niteliği taşımaktadır,
- Kanun üstünlüğü ilkesi içermektedir,
- Genel bir eşitlik öngörmesi,
- Islahat fermanında azınlıklara çok geniş haklar verilmiş, ama
- Osmanlının hedeflediği kaynaşmış toplum hedefine ulaşılamamıştır.
- Ferman gayrimüslimlere yöneliktir.
- Bu ferman ne Müslümanları ne gayrimüslimleri memnun etmiştir, hatta bunlar arasında çatışma ortamı yaratmıştır.
