KAMUDA İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
1-İŞ ANALİZİ
Bir örgütle personel tarafından yerine getirilen tüm işlerin ayrıntılı biçimde incelenmesi iş analizi olarak kavramsallaştırılabilir.
İş analizinin amaçları ve yararları nelerdir;
İnsan kaynakları planlamasına yardımcı olmak, işe alma ve kararları verirken kullanılacak kesin ve açık kişilerle oluşturmak.
İş performansını geliştirmek için mevcut olan ya da gelecekte ortaya çıkabilecek eğitim ihtiyacını tespit etmek.
Performans değerlendirme sisteminin temelini oluşturan iş bilgisini sağlamak. Her bir işe ve pozisyona ilişkin bilgileri net biçimde açıklayarak buralarda çalışacak kişilerin kariyer planlarını ağırlıklı biçimde yapılmasını sağlamak.
İşler arasındaki ilişkilerin ve iş yükü dengelerinin kurulmasına yardımcı olmak. İş performansını etkileyen olumsuz çalışma koşullarını ortadan kaldırmak ve iş ortamnı geliştirmek. Ücretler sistemi açısından göreceli önemini ortaya koymayı sağlayacak temel bilgilere ulaşmak. Ücretlendirme ve performans değerlendirme süreçleri için iç grupları oluşturmasına yardımcı olmak. İş analizleri yöntemleri mülakat tekniği, gözlem tekniği, anket tekniği, bilgi belge toplama tekniği şeklinde sıralanabilir.
2- İş Tanımı
İş analizinde işlerle ilgili bilgilere toplanırken, iş tanımında ise toplanan bu bilgiler sistematik ve bilinçli biçimde sunulmaktadır. İş tanımı; için unvanı işi yerine getirenin bağlı olduğu kimse temel işleri ona ödev ve sorumlulukları örgütsel ilişkileri, yetki derecesi ve gerektirdiği en az nitelikler gibi unsurları içerir.
İş tanımı; personel sisteminde personel yetiştirilmesinde kariyer planlamasında, örgütlenme ve örgüt şemalarının hazırlanmasında, performans değerlendirme, ücret ya da aylık tespitinde kullanılır.
İş tanımının hazırlanması aşamasında ne, nerede, nasıl, ne zaman ve kim tarafındna soruları cevaplandırılmalıdır.
3-İş Gerekleri
İş tanımı için profili, iş gerekleri ise işi yerine getirebilecek personelin taşıması gereken niteliklerin bir profilidir.
4-Kadro Değerlemesi
İşlerin analizlerini ve tanımlarını yapmak suretiyle belli faktörler açısından aralarındaki önem, sorumluluk, güçlük dereceleri ve benzerlikleri yönünden birbiriyle mukayese edilerek nispi değerlerinin belirlenmesi ve ücretlendirilmesidir.
5-Kadrolama (Norm kadro sayısının tespiti)
Kurum ve kuruluşların ihtiyaç duydukları optimal kadro üyelerinin belirlenmesi amacıyla yapılan çalışmalar norm kadro sayısının tespiti aşamasıdır. Bu çalışmalar neticesinde bir kurumda hangi ünvanda hangi birimde ne kadar sayıda kadroya gerek duyulduğu çeşitli ölçüm ve hesaplamalar yoluyla tespit edilmektedir.
6-İş Etütü
Verimliliği artırmak amacıyla işi yapacak kişinin gücünün ve gereksinimlerinin göz önünde bulundurularak işin en iyi yapılmış biçimi ve tamamlanma süresini saptamak için iş sistemleri üzerinden yapılan çalışmalardır.
7-Hareket Etütü
Belirli bir işin yapılabilmes için insan ve makine ilişkisinin dikkate alınarak en uygun çalışma yöntemlerinin tasarımlarının belirlenmesi ve üretim yöntemlerinin standartlaştırılmasıdır.
İşi inceleyerek işi yaparken gereksiz hareketlerden kaçınmayı malzeme, araç makine iyi kurulması insanın bunlarla en kısa yoldan ulaşmasını sağlamayı süreç ve işlemlerin geliştrilmesine, çalışma koşullarının iyileştirilmesini amaçlayan bireysel işlemler dizisidir.
8-İş Bölümü
İş tanımları ve iş gereklerine göre işe uygun normal koşullar altında ve normal çalışma temposunda belirli bir işi tamamlayabilmesi için gereken zamanın belirlenmesidir.
9-İş Yükü Analizi
İş yerinin büyüklüğü yerleşim düzeni, binaların ve tesisatın yapı gibi faktörler destek hizmetlerinin getirdiği iş gücü üzerindeki etkili olan faktörlerdir.
Dolaysız ve dolaylı iş gücü ihtiyaçlarının tespit edilmesiyle üretimin gerektirdiği personel sayısı belirlenir. Çalışması gereken personel sayısının belirlenmesi için ayrıca iş gücü araçlarının yapılması gerekmektedir.
10-İş gücü Analizi
İş gücü analizi ile personel mesaisinin sürekliliğini etkileyen sorunların analiz edilmesi sağlanır. Bu analiz sonrası belirlenen sorunların başında devamsızlık, işten ayrılmalar, çalışma biçimindeki dalgalanmalar, vardiya etkisi gelmektedir.
Çalışması gereken personel sayısı iş güç ve iş yükü analizlerinin yapılması ile norm kadro düzenlemesinin son aşamalarında belirlenmiş olur.
