Maastricht (Avrupa Birliği) Antlaşması
Aralık 1991’de Maastricht zirvesi toplandı. Zirvede alınan kararlar ile Maastricht Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşması imzalanması kararı alındı.
Antlaşmanın imzalanması 7 şubat 1992, yürürlüğe giriş 1 kasım 1993.
1 Kasım 1993 tarihinde yürürlüğe giren Maastricht anlatşması Amsterdam, Nice ve Lizbon antlaşmaları ile değiştirilmiştir.
Artık Avrupa birliği kavramı oluşturuldu ve bu kavram kullanılmaya başlandı. 1957 tarihinde Roma’da imzalanan Roma Antlaşmalarının parçasını oluşturan “Avrupa ekonomik topluluğu” Maastricht Antlaşması ile birlikte isim değişikliğe uğrayarak Avrupa topluluğu oldu.
Maastricht antlaşması ile ekonomik ve parasal birlik yanında siyasi birlik alanlarında da düzenlemeler yapılması öngörüldü. Euro nun yaşama geçirilmesi için takvim oluşturuldu.
Üçlü sistemden oluşan bir yapı oluşturuldu;
İlk Sütun : Avrupa Topluluğu sütunu Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun yerini almıştır. Akçt ve Euratom da bu sütunun içindedir.
İkinci Sütun : Ortak dış politika ve Güvenlik politikası sütunu , bu sütun 1970 li yıllardaki Avrupa Siyasi işbirliği sütununun yerini almıştır. Devletler arası bir sütundur Oybirliği prensibi esastır.
Üçüncü sütun : Adalet ve içişleri göç, iltica, uyuşturucu, terörizm konularında karar alınmaktadır.
Bu sütun da Devletler arası bir sütundur. Oybirliği prensibi esastır.
Ekonomik ve parasal birliğe ilişkin olarak; tek paraya giden yolda kesin bir takvim öngörülmekte ve Avrupa Merkez Bankası, ekonomi politikalarının koordinasyonu gibi ayrıntılı hükümlere ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.
Ekonomik ve parasal işbirliğinin aşamaları;
- Aşama 1990-1993 : Bu aşamada sermayenin serbest dolaşımı ilkesi tamamen yerleştirilmiştir.
- Aşama 1994-1998 : Avrupa para ensititüsü oluşturulmuştur.
- Aşama 1999-2002 : Ulusal paralar arasındaki pariteler belirlenmiş ve 11 üye devletin (Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Lüksemburg, Hollanda, İrlanda, ispanya, Portekiz, Avusturya, Finlandiya) ekonomik ve parasal birlik için gerekli kriterleri yerine getirdikleri tespit edilmiştir.
Ocak 1999’da Euro bu üye devletlerin banka sistemlerine dahil edilmiştir. Euro banknotları ve madeni paralar 1 ocak 2002’den itibaren de ilgili ülkelerde ulusal paralar tamamen tedavülden kaldırılarak, sadece Euro kullanılmaya başlanmıştır.
Avrupa Vatandaşlığı kavramı antlaşmaya eklenmiştir, buna göre her üye devlet vatandaşı AB vatandaşıdır, ab vatandaşlığı ulusal vatandaşlığa alternatif değildir. Onu tamamlayıcıdır. Bu kavram ile birlik vatandaşlarına parlamento seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı vermektedir.
Ayrıca bu kavram ; üye ülkelerde oturma, serbest dolaşım hakkı, seçimlerde seçme ve seçilme hakkı, diplomatik korumadan yararlanma, dilekçe hakkı sağlanmaktadır.
