Merkezi Sinir Sistemi Hakkında Bilgi, Bölümleri, Konu Anlatımı Özeti
Merkezi Sinir Sistemi
1.BEYİN
İnsanlarda beyin ve omurilikte 3 zar bulunur.
1. Sert Zar:
• Kafatası kemiklerine kaynaşmış dayanıklı bir zardır.
• Beyni korur.
2. Örümceksi Zar:
• Ortada bulunur.
• Bağ dokusu ipliklerinden oluşur.
3. İnce Zar:
• Beyin yarım kürelerine yapışıktır.
• Beyni besleyen kan damarları burada yer alır.
• örümceksi zar ile aralarında beyin omurilik sıvısı (BOS) bulunur.
• Bu sıvı beyni sarsıntı ve çarpmalara karşı korur.
A. Ön Beyin:
Beynin en büyük kısmını oluşturur.
İki kısımda incelenir.
1. Uç Beyin (Beyin Yarımküreleri):
• İsteğimiz doğrultusunda yapılan hareketlerin kontrol merkezidir.
• Beyin kabuğu; semboller, görüntü, ses, hafıza, öğrenme hayal kurma ve konuşmanın kontrolü ile ilgili kısmıdır.
• Beyin yarımkürelerinde önden arkaya doğru uzanan yarığa rolanda yarığı denir.
• Rolanda yarığının üst kısmında motor alt kısmın¬da duyu nöronlarının yer aldığı bölgeler vardır.
2. Ara Beyin:
• Beyin yarım küreleri arasında kalan bölgedir.
• Talamus, hipotalamus ve hipofizin arka bölümünü içerir.
Talamus: Duyu sinirleriyle gelen uyartıların dağıtım merkezidir. Beynin alt kısmından gelen sinirler ve ön beynin duyu merkezlerine giden sinirler buradan geçer.
Hipotalamus: İç dengenin korunmasını sağlayan bir merkezdir.
Vücut sıcaklığı, kan basıncı, vücudun su dengesi, karbonhidrat ve yağ dengesi, iştah, uyku, eşeysel yönelim ve heyecan buradan yönetilir.
B. Orta Beyin:
• Üst kısmında dört çıkıntı bulunur. Bunlara dördüz çıkıntılar veya optik lop denir.
• Bunların içerisinde; görme, işitme ve refleks merkezleri bulunur.
• Fazla ışıkta göz bebeklerinin kısılmasını sağlar.
• Kas tonusu ve vücudun duruşu da buradan kontrol edilir.
C. Arka Beyin:
1. Omurilik Soğanı
• Vücuda giden sinirler buradan çapraz yaparak geçerler.
• Dışta ak madde içte boz madde bulunur.
• Dolaşım, boşaltım ve solunum olayları buradan düzenlenir.
• Ayrıca kalp atış hızı ve karaciğerin şeker düzenleme merkezi de buradadır.
• Hayati öneminden dolayı buraya “hayat düğümü” de denir.
2. Beyincik (Küçük Beyin):
• Omurilik soğanının üzerinde iki yarım küreden oluşur.
• Yarım küreler pons denilen varol köprüsüyle birbirlerine bağlanır.
• Denge ve kas hareketlerinin merkezidir.
• Kaslardan ve kulağın denge bölümünden uyarıları alır, motorik düzenlemeyi yapar.
• Kasların kasılma derecesini düzenler.
2. OMURİLİK
• Duyu organlarından gelen uyarıları beyne, beyinden gelen değerlendirmeleri de tepki organına iletir.
• Omurga kanalı içerisinde yer alır.
• Refleks merkezi olarak görev yapar.
• Alışkanlıkları kontrol eder.
• Refleksler; omurilikte bulunan refleks yayları tarafından kontrol edilir.
• Basit bir refleks yayında;
a. Kalıtsal Refleksler:
• Doğuştan kazanılan reflekslerdir.
• Emme, dizkapağı, ışığa göre gözbebeklerinin açılıp kapanması gibi.
b. Şartlı Refleksler:
• Bir uyartının tekrarlanmasıyla kazanılan reflekslerdir.
• Doğum sonrasında eğitimle kazanılır.
• Tavukların “bili bili” sesine gelmesi gibi.
