MUÂVİYE I, Emevi Devleti’nin kurucusu (Mekke 610 ? – Şam 680). Kureyş kabilesindedir. Babası Ebû Süfyan’dır. Mekke’nin Müslümanlarca alındığı Hicretin yedinci yılında babasıyla birlikte Müslüman oldu. Bundan sonra Hz. Muhammet’in yanında bulundu ve onun vahiy katipliğini yaptı.
Ebubekir’in halifeliği döneminde kardeşi Yezid ile birlikte Suriye’ye giden
ordularda görev aldı. Şam valisi olan kardeş Yezid’in ölümü üzerine, bu görev kendisine verildi. Aralıksız 20 yıl bu görevde Hz. Ali’nin halifeliği sırasında, onunla doğrudan savaşlara girişmeyerek, politik yönden onu bazı açmazlarla karşı karşıya bıraktı.
Halife Ali, Cemel olayı sonrasında büyük bir güç yitirirken Sıffin Savaşı sırasında, hakemlerin oyunuyla halifelikten de olunca, onun yerini hemen aldı. Hz. Ali’ nin Küfe Camisi’nde öldürülmesinden sonra gücü daha da arttı. Böylece kendini Şam’da halife ilan etti ve bundan sonra, Ali’nin oğlu Hasan’ın çekişmekten hoşlanmayan kişiliği, bu makama iyice yerleşmesine yaradı. Eylül 661’de kendisini Kudüs’te tüm Müslümanların halifesi ilan etti. İran’daki Şiilerle işbirliği yaparak İran’da aleyhinde gelişebilecek ayaklanmayı baştan önlemiş oldu. Ali’ nin küçük oğlu Hüseyin ile bir türlü anlaşamadı.
Bu tutumu, sonunda Abbasile-rin bir karşı güç olarak gizliden gizliye örgütlenmelerine yol açtı. Ancak, tüm bunlara karşın özellikle Amr bin el-As, Mugîre bin Şu’be ve Ziyâd bin Ebihî gibi, Müslümanların üç güçlü kişiliğiyle yaptığı işbirliği sonucu, politik gücünü doruğa çıkardı. İç çekişmeler yüzünden durmuş olan İslamın gelişme ve fütuhat akışını yeniden açmak için harekete geçti. Kıbrıs ve Rodos’u aldı. 668’de Yezid’ in komutasında Bizans’a bir ordu göndererek, İstanbul’u fethetmeye kalkıştı. Suriye ve Filistin’de Bizans uyruğunda olan bazı Hıristiyan halkı ayaklandırarak, düşmanının burada zayıflamasına çalıştı. Anadolu’da başarılı olmayınca Mısır’dan Kuzey Afrika’ya ordular gönderdi. 667’de Sicilya’ya kadar uzanan bir seferi gerçekleştirdi. Afrika’daki Hıristiyan egemenliğine son verdiği gibi Ukbe bin Nafi, Kayrevan Kenti’ni kurdu ve Müslümanlığı Atlas Dağları’na kadar yaydı. Oğlu Yezid’i 679’da veliaht ilan etti. Türbesi Şam’dadır.
