Radyoaktif atıklar. Nükleer enerji reaktörlerinde, genellikle uranyumdan oluşan yakıtın ve öteki malzemelerin nötron bombardımanına uğramasıyla meydana gelen çekirdek bölünmesinde istenmeyen yan ürünler de oluşur. Reaktör içinde bulunan ve ağırlıklı olarak uranyumdan oluşan malzeme işe yarama süresinin sonuna geldiğinde, uranyumun yalnızca küçük bir bölümü tüketilmiş olur. Ama bu uranyumu yeniden işlemek için yakıt elemanlannın ayrılması gerekir. Standart yeniden işleme tekniklerinde yakıt elemanlan asit içinde çözündürülür ve kanşımdan uranyum ayrılır. Ama ortaya çıkan asit yüksek derecede radyoaktif çekirdek bölünmesi ürünleri içerdiğinden, yeniden kullanım için yalnızca küçük bir bölümünden yararlanılabilir.
Kauçuk. Eskiden, kullanılmış kauçuk maddelerin büyük bölümü yakılırdı. Ama hava kirlenmesini önlemek amacıyla birçok ülkede bu işlem önemli ölçüde kısıtlanmıştır. Kauçuk fabrikalarının çoğunda iç değerlendirme yaygın olarak uygulanır. Yeniden işlenmiş ürünler, birinci sınıf kauçuk gerektirmeyen her yerde kullanılabilir. Dış değerlendirme ise yıllardan beri bir sorun oluşturmaktadır. Eski ve yıpranmış otomobil lastiklerini yeniden işlemenin maliyeti, bu yoldan elde edilen malzemenin değerini bir hayli aşmaktadır. Buna karşılık hurda kauçuk ürünlerinin yakılarak damıtılması, değerli kimyasal maddelerin elde edilmesine olanak sağlar. Bunların arasında başka kimyasal maddelerin imalatında kullanılabilen bir sıvı yağ, yakıt değeri olan yanıcı bir gaz ile filtre kömürü olarak ya da beton ve asfalt yollarda bağlayıcı olarak kullanılan karbonlu atık sayılabilir.
Kimyasal maddeler ve plastikler. Kimya sanayisi, birçoğu ekonomik açıdan değerlendirilemeyen yüzlerce atık madde üretir. Hava ve su kirlenmesini önlemek için bu dalda atık değerlendirmesi zorunlu hale gelmiştir.
Plastik imalatında birçok işlem sonucunda metil etil keton ve tolüen gibi çözücü buharlar ya da dioktil fitalat gibi plastikleşti-riciler ortaya çıkar. Bu maddeler, hava ve çözücü karışımının aktifleştirilmiş karbon ya da kömürden oluşan taneli bir katmandan geçirilmesiyle işe yarar hale getirilebilir. Böylece çözücünün yüzde 95-99’luk bölümü hava akıntısından aynlır. Doyum noktasına ulaşan katmana buhar verilir. Bu buhar, çözücünün hemen tümünü aktifleştirilmiş karbondan söküp dışan alır. Yoğunlaştırma yoluyla elde edilen çözücü ve su kanşımı damıtma ya da durultma işlemiyle birbirinden aynlır.
Birçok böcek ve ot öldürücü ilaç ile plastik maddelerin imalatında klorun zehirli bileşiklerini içeren atık oluşur. Çoğu yanıcı olan bu atıklar genellikle yakılır. Bu yanma işleminde ortaya çıkan hidrojen klorür son derece zehirlidir, ama suda çözünen bir niteliğe sahiptir. Bu yüzden suyla yıkanarak aynlabilir. Ancak bu işlem de seyreltik hidroklorik asidin bertaraf edilmesi sorununu ortaya çıkanr. Bu asidi kireç ile nötralize etmek çevre kirliliği sorununu çözmez, çünkü etkimenin sonucunda çıkan kalsiyum klorür de su için kirletici bir maddedir. Hidroklorik asidi piyasada kullanılan tuzru-hu ya da susuz hidrojen klorür gazı olarak işe yarar hale getirmek için bazı işlemler geliştirilmiştir. Bu ürünlerin her ikisi de kâr getirecek biçimde yeniden işlenebilir. Uçak benzini imalatında ortaya çıkan çürük yumurta kokulu kükürtlü hidrojen yakılarak kükürt dioksite dönüştürülür; kükürt dioksit de yukarda sözü edilen yollarla değerlendirilebilir. Kükürtlü hidrojen yetersiz havada yakıldığında, kükürt buhan oluşur. Bu buhar yoğunlaştınlıp kristalize edilerek kimya sanayisinde yeniden kullanılabilir.
E
