Şeyh Sait Ayaklanması Nedir? Özeti, Sonuçları.
Şeyh sait ayaklanması Türk siyasal yaşamının önemli bir dönüm noktası olmuştur. Ayaklanma, Tek parti iktidarına muhalefetin güç kazanmaya başladığı bir dönemde patlamış, hem başlı başına bir muhalefet odağı olması yönüyle hem de diğer muhalif unsurların kendisiyle ilişkilendirilmesi nedeniyle etkisini hissettirmiştir.
Şeyh sait ayaklanması’nı doğuran nedenlerin neler olduğu konusu tartışmalıdır veya en azından birkaç hususun bir arada düşünülmesi daha doğru olacaktır. Bu bağlamda üç önemli faktörün Ayaklanma’yı tetiklediği ifade edilebilir.
1-Dış güçler
2-Ulusallık
3-Din
Dış güçlerin olay üzerindeki etkileri hakkında ciddi bir bilgi veya belge bulunmamaktadır. Ancak, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin önünde duran birçok sorunun taraflarının da başka devletler olduğu unutulmamalıdır. Çözülmemiş önemli konular vardır ve Şeyh Sait ayaklanmasının başladığı zaman canlılıklarını korumaktadırlar. Musul sorunu bu bağlamda ifade edilmesi gereken en kayda değer hususdur.
Şeyh sait ayaklanması Mayıs ayının sonlarına kadar sürmüştür. Şark İstiklal Mahkemesi tarafından yargılanan isyancılardan Şeyh Sait ve onunla birlikte hareket eden 46 kişi 29 Haziran 1925’de idam edilmişlerdir. İdamla birlikte isyana son nokta koyulmuştur. Ancak ayaklanmanın siyasal sonuçları uzun bir süre daha devam etmiştir.
