Türkiye’deki kalkınma planları 5-6-7-8-9-10. kalkınma planları.
KALKINMA PLANLARI
(5) BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI : Köylerden kentlere nüfus akınlarının devam edeceğini, kentleşmenin yavaşlamayacağını öngörmüştür, bu bağlamda kentleşme sürecini olumlu bulmuştur. Plan’a göre “Kalkınma ve sanayileşmenin tabii sonucu olan şehirleşme boyutunun mümkün olan en iyi şekilde yönlendirilmesi ve ekonomik gelişmeye katkısının artırılması için” önlem alınması öngörülmektedir.
1983 yılında şehirlerde yaşayan nüfusun 21,6 milyona , 1984 yılında şehirli nüfusun 22,6 milyona ulaştığı tahmin edilmektedir. Plan döneminde şehir ve kır nüfusunun eşitlenmesi ve Planı dönemi sonunda toplam nüfusun yüzde 52’sinin şehirlerde yaşıyor olması beklenmektedir.
(6) BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI : Temel kentleşme öngörüsü, kentleşme huzının yavaşlayarak devam edeceği biçimindedir. Bu plan döneminde, “kaliteli ve sağlıklı bir yaşam” sağlamak amacıyla, V. Plan’da da olduğu gibi, orta büyüklükteki kentlerin desteklenmesi öngörülmektedir.
Şehirlerde yaşayan nüfus şehir hayatına uygun yapıya kavuşturulmalı, ülke çapında orta büyüklükteki şehirlerin gelişmesi desteklenmeli, Öncelikle geliştirilmesi gereken yerleşme merkezleri tespit edilmeli, şehirlerin sanayi, turizm, eğitim gibi belli alanlarda gelişmesine öncelik verilmelidir.
VII. (7) BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI : Nüfus’u aşan kentlere doğru olan göç eğilimini yavaşlatıcı politikaların uygulanacağı vurgulanmıştır. Kentler arası uzmanlaşmaya dikkat çekilerek, en az bir kentin uluslar arası bir merkez haline getirilmesi hedefi öngörülmektedir.
VIII. (8) BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI : Kent ve kent kültürünün oluşturulması; bir yandan da kentlerin, küreselleşmesinin taleplerine yanıt verecek duruma getirilmesi öngörüsü yer almıştır. Yerleşme yapısında ölçek sorunu; yerel yönetim maliyesi, denetim sistemi, yerel yönetimlerde katılım yöntemleri de demokratikleşme gereksinimi, dezavantajlı toplumsal kesimler doğal çevrenin korunmasına yönelik sorunların tespiti yapılıp, öneriler geliştirilmiştir.
(9) BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI : AB’ye üyelik sürecinin gerektirdiği iktisadi ve stratejik dökümanların dayanağını oluşturmaktadır. Kentlerdeki yüksek nüfusa dikkat çekilmiş, yoğun göç ve kentleşmenin uyum sorunları ile terör ve asayiş gibi toplumsal bütünlüğü zedeleyici ortamlar hazırladığına işaret etmektedir.
(10) BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI : Planda kentleşme yerine şehirleşme sözcüğü kullanılmıştır. İnsanların yaşama ve iş ortamlarının kalitesi, kalkınmada ve refah düzeyinin artışında bir gösterge olduğu anlatılmıştır. Bölgeler arasında yaşam koşullarında dengesizliklerin ve farklılıkların olduğu belirtilmiştir. Kentlerin aşırı derecede büyüdüğünü ve bunun sonucu olarak altyapı, barınma, rafik, çevre sorunları gibi birtakım çevre sorunlarının varlığını halen koruduğu anlatılmaktadır.
Bölgeler arasındaki farklılıkların giderilerek, bölgenin rekabet gücünün artırarak ulusal kalkınmaya en yüksek katkıyı sağlaması amaçlanmaktadır. Bu amaçla bölgesel gelişme ulusal stratejisinin hazırlanıp yürürlüğe konulması kararlaştırılmıştır.
Aşırı rant beklentilerinin sonucu olarak yeni alanların imara açılması özellikle planlama sürecini olumsuz etkilemiştir. TOKİ’de konut projelerinde kentlerin kimliğini yoğunluğunu olumsuz yönde etkilemesinin önüne geçilmesi gerekliliğine vurgu yapılmıştır.
