Yağlar Nedir ve Görevleri Hakkında Kısa Bilgi

YAĞLAR

• Yapısında C,H,O bulunur.
• Yağ asitlerinin alkol ile esterleşmesinden oluşurlar. Bu alkol çoğu zaman gliserindir.
• Her bir yağ molekülü; bir molekül gliserin ve üç molekül yağ asidinin birleşmesinden meydan gelmiştir. Bütün bu şekildeki doğal yağlar trigliseritler diye adlandırılır.

3 Yağ asiti + 1 Gliserin -> Yağ +su

• Asitlerle alkollerin birleşmesi esterleri oluş­turur. Yağ asidiyle gliserin arasında oluşan bağın adı da ester bağıdır.
• Kapalı formülleri (R-C-OH) şeklindedir.
• ^MR” yağ asitlerinin karbon zincirlerini belirtir.

Yağ asitleri ikiye ayrılır:

Doymuş Yağ Asitleri

• Daha çok hayvansal yağlarda bulunur.
• Her karbon atomu hidrojenle doyurulmuştur.
• Karbon atomları arasında çift bağ bulunmaz.
• Doymuş yağ asitlerinin karbon sayıları art­tıkça erime noktaları da yükselir.
• Bu yüzden oda sıcaklığında katıdırlar.
• Doymuş yağ asitlerinden; butirik asit tere yağında, palmitik asit ve stearik asit hay­vansal ve bitkisel yağlarda bulunur.

Doymamış Yağ Asitleri

• Sıvı yağlarda bulunur
• Karbon atomları arasında bir veya birkaç çift bağ varsa, yani moleküldeki karbon atomlarının tamamı hidrojenlerle doyurulmamışsa, bunlara doymamış yağ asitleri denir.
• Erime noktaları daha düşüktür.
• Bu nedenle oda sıcaklığında sıvıdırlar. Enerji verimleri de daha fazladır.
• örneğin: Büyüme ve gelişmede görevli li-noleik asit, mısır özü yağı, zeytin yağında bulunan oleik asit gibi.

Yapılarına Göre Yağlar

a. Basit Yağlar:

• Bunlara nötral yağlar da denir.
• 3 mol yağ asidi ile 1 mol gliserinin ester ba­ğıyla bağlanmasından meydana gelmiştir.
• insan, hayvan ve bitki hücrelerinin başlıca enerji kaynağıdırlar.
• özellikle hücre zarının yapısına katılır.
• Daha fazla enerji verdiklerinden yedek be­sin olarak depolanırlar.

b. Bileşik Yağlar:

•  Yağ asidi ve gliserine ek olarak fosforik asit, karbonhidrat ve amino asit bulunabilir.

1.  Fosfolipidler:

•  Fosforik asitten türerler. Plazma zarında, kloroplastlarda ve stoplazmada bulunur.

2.  Lipoproteinler:

•  Yağların proteinlerle birleşmesinden mey­dana gelirler. Hücre zarında ve mitokond-rilerde görev yaparlar.

3.  Glikolipidler:

• • Yapılarında glikoz veya galaktoz bulunur.
  • • Beynin gri (boz) kısmında, sinir dokusun­da, alyuvarlarında bulunur.

4.  Margarinler:

• • Sıvı yağlara, uygun ortamlarda doymamış yağ asitlerine H eklenmesiyle elde edilir.
• • Katkı maddeleri nedeniyle yağlar sertleşir. Buna hidrojenlendirme denir.
• • Gelişmede görevli yağ asitleri inaktive ol­duğundan faydalı değildir.

YAĞLARIN GÖREVLERİ

Diğer besinlere göre daha çok enerji verirler..

Yağda eriyen vitaminlerin taşıyıcısıdırlar.

Hücrenin, hücre zarının yapısına katılır.

Deride birikerek dış etkenlere karşı koruyucu ve ısı kaybını engelleyici görev yapar.

Hassas organları sararak desteklik yapar.

Hücrede yanmasıyla fazla miktarda meta-boiik su oluşur..

Yağların bir özelliği de hafif olmasıdır.